บทความวิชาการ

กระบวนการเสริมสร้างจิตสำนึกเพื่อส่วนรวมร่วมกันของชุมชน: กรณีศึกษาชุมชนบ้านภูผา ตำบลเกาะหมาก อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง(The Process of Consciousness Promotion for Common Benefits of the Community : A Study of Ban Phubha, Tambon Komark, Pak Payoon District Pattaung Province)

บทความนี้มีเจตนามุ่งนำเสนอกระบวนการเสริมสร้างจิตสำนึกเพื่อส่วนรวมร่วมกัน และปัญหา อุปสรรค ตลอดจนข้อเสนอแนะและความต้องการในกระบวนการเสริมสร้างจิตสำนึกเพื่อส่วนรวมร่วมกันของชุมชน ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ ได้ใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพในเก็บรวบรวมข้อมูล โดยเน้นการสัมภาษณ์เจาะลึกจากผู้ให้ข้อมูลที่สำคัญ (Key-informant) จากชุมชน จำนวน 15 คน ข้อมูลที่ได้นำมาวิเคราะห์ โดยใช้หลักตรรกะเทียบเคียงแนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ควบคู่บริบท (Context) สำหรับผลการศึกษา พบว่า ลักษณะนิสัยของผู้ที่มีจิตสำนึกเพื่อส่วนรวม ประกอบด้วยลักษณะผู้ที่มีความเสียสละ อดทนอดกลั้น แบ่งปัน เห็นแก่ส่วนรวม ซื่อสัตย์ ไม่หวังผลตอบแทน มีความเมตตากรุณา เคารพกฎกติกา และให้โอกาสผู้อื่น โดยคิดว่าทำเพื่อชุมชน เพื่อลูกหลานในอนาคต ร่วมทำกิจกรรมของกลุ่มต่างๆในชุมชน ร่วมอนุรักษ์ฟื้นฟูทะเลสาบ และได้แบ่งปัน พูดคุย แลกเปลี่ยนกัน เหตุผล ความสำคัญ ความจำเป็นของการเสริมสร้างจิตสำนึกเพื่อส่วนรวมนั้นทำให้ชุมชนเกิดความสามัคคี เกิดการร่วมมือ ประสบผลสำเร็จและเกิดอาชีพที่ยั่งยืน กระบวนวิธีการเสริมสร้างนั้น ใช้วิธีชักชวนไปอบรม สัมมนา รวมทั้งพยายามพูดคุยให้ฟังบ่อย ๆ บอกกล่าวถึงประโยชน์และสิ่งที่ได้รับ รวมถึงสอนลูกหลาน เทคนิคการเสริมสร้างจิตสำนึกเพื่อส่วนรวมร่วมกันนั้น คือการปฏิบัติเป็นแบบอย่าง พยายามพูดคุยให้ฟังบ่อย ๆ ซ้ำ ๆ ชักชวนเข้ากลุ่มต่าง ๆ ในชุมชน และเป็นผู้ให้ พฤติกรรมที่แสดงออกถึงการเสริมสร้างจิตสำนึกเพื่อส่วนรวมร่วมกัน คือร่วมปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ ร่วมทำกิจกรรมกลุ่ม ปักเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำ รวมถึงการจับสัตว์น้ำตามขนาดเท่านั้นทำความเข้าใจกับคนในชุมชนและออกกฎระเบียบกติกา สถาบันที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการเสริมสร้างจิตสำนึกเพื่อส่วนรวมร่วมกัน คือสถาบันครอบครัวสถาบันการศึกษา สถาบันทางศาสนาและสภาพความเป็นอยู่ในชุมชนที่มีความเอื้ออาทร วิธีการเสริมสร้างจิตสำนึกเพื่อส่วนรวมร่วมกันของชุมชน ใช้วิธีการสอนในแต่ละวัยต่างกัน สำหรับวัยเด็ก พ่อแม่ประพฤติเป็นแบบอย่าง สนับสนุนและปลูกฝัง พยายามพูดซ้ำ ๆ บ่อย ๆ และ ปฏิบัติตามหลักคำสอนศาสนา ส่วนวัยเรียน คุณครูผู้สอนอบรมสั่งสอนแทรกเนื้อหาและพาเข้าร่วมกิจกรรม และวัยผู้ใหญ่ให้ตระหนักถึงปัญหาร่วมกัน พยายามพูดซ้ำ ๆ บ่อย ๆ และปฏิบัติให้เห็นเป็นแบบอย่าง ผู้รับผิดชอบในแต่ละวัยนั้น วัยเด็กควรเป็นครอบครัวและมัสยิด วัยเรียนควรเป็นครอบครัวและโรงเรียน และวัยผู้ใหญ่ควรเป็นครอบครัวและชุมชน ปัญหา อุปสรรค และความต้องการในกระบวนการเสริมสร้างจิตสำนึกเพื่อส่วนรวมร่วมกันพบว่า เกิดจากความไม่เข้าใจของคนในชุมชนในสิ่งที่ตนเองปฏิบัติ ความเห็นแก่ตัว ความพร้อมของแต่ละคนและ งบประมาณ

The objectives of this study are 1) to study the process of consciousness promotion for common benefits of the community, 2) to study problems, obstacles including recommendations and needs for the process of consciousness promotion for common benefits of the community. It is a qualitative research at Ban Phubha community, Tambon Komark, Pak Payoon district, Pattalung province by collecting data from relevant document and in-depth interview of 15 key-informants. Data analysis is done with logical context description and relevant theoretical concepts, with the help of descriptive statistics. Results of the study can be summarized as follows : 1. The people with consciousness for common benefits have these characters : sacrifice, endurance, sharing, thinking of common good, honesty, no expectation of returns, kindness, rule obeying, giving people a chance by devoting self for community, for younger generation in the future. Participation in community activities, in revival and conservation of the Lake and exchange knowledge through conversation and sharing. 2. Behaviours indicating consciousness for common benefits are releasing marine animals, participating in group activities including catching marine animals according to the designated rules. 3. The process of promotion of common benefit consciousness begin with suggestion for participation in a seminar, often talking to each other referring to expected benefits including teaching younger generation by using the common technics for this by practicing as example, repeating results by talking and persuade them to join group and acting as honors. The institution relate to the promotion of common benefit consciousness are the family, education and religious institution within the community. Teaching among different age-groups can be different ; for children, parent will act as examples, support and repeat for the desire results, become religiosity. Teachers try to make points and take them to participant in community activities. Among adults, try to convince them to realize the common problems, repeat and act as example, those responsible for children training should be family and masjid; students should be family and school , adults should family and community. 4. Among problems and obstacles found are lack of understanding by villagers , selfness, not ready or unprepared including budgets. Recommendations among important ones are supporting from outside in revival and conversation of the Lake.


ชื่อผู้แต่ง : วิชชุตา แก้วศิริ (Wichchuta Keawsiri)
คำสำคัญ : กระบวนการเสริมสร้างจิตสำนึกส่วนรวมร่วมกัน ;The Process of Consciousness Promotion, Common Benefits
ประเภท : การพัฒนาสังคม
พ.ศ. : 2556   ปีที่ : 1   ปีที่ : 2  

© 2015 สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ | National Institute of Development Administration. All rights reserved.
118 หมู่ที่ 3 ถนนเสรีไทย แขวงคลองจั่น เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ 10240 Tel: 0-2727-3000 Fax: 0-2375-8798 E-mail: prnida@nida.ac.th